کارشناسی اقامه نماز و معارف اسلامی

سوره 1. حمد آیه 2

آیه الْحَمْدُ ِللَّهِ رَبِّ الْعَلَمِینَ‏

ترجمه سپاس و ستایش مخصوص خداوندى است که پروردگار جهانیان است.

نکته ها «ربّ» به کسى گفته مى‏شود که هم مالک وصاحب چیزى است و هم در رشد و پرورش آن نقش دارد. خداوند هم صاحب حقیقى عالم است و هم مدبّر و پروردگار آن. پس همه هستى حرکت تکاملى دارد و در مسیرى که خداوند معیّن کرده، هدایت مى‏شود. علاوه بر سوره حمد، چهار سوره‏ى انعام، کهف، سبأ وفاطر نیز با جمله «الحمدللّه» آغاز آیه الْحَمْدُ ِللَّهِ رَبِّ الْعَلَمِینَ‏ ترجمه سپاس و ستایش مخصوص خداوندى است که پروردگار جهانیان است. نکته ها «ربّ» به کسى گفته مى‏شود که هم مالک وصاحب چیزى است و هم در رشد و پرورش آن نقش دارد. خداوند هم صاحب حقیقى عالم است و هم مدبّر و پروردگار آن. پس همه هستى حرکت تکاملى دارد و در مسیرى که خداوند معیّن کرده، هدایت مى‏شود. علاوه بر سوره حمد، چهار سوره‏ى انعام، کهف، سبأ وفاطر نیز با جمله «الحمدللّه» آغاز گردیده، ولى فقط در سوره حمد بعد از آن «ربّ العالمین» آمده است. مفهوم حمد، ترکیبى از مفهوم مدح و شکر است. انسان در برابر جمال و کمال و زیبایى، زبان به ستایش و در برابر نعمت و خدمت واحسان دیگران، زبان به تشکّر مى‏گشاید. خداوند متعال به خاطر کمال و جمالش، شایسته‏ى ستایش وبه خاطر احسان‏ها و نعمت‏هایش، لایق شکرگزارى است. «الحمدللّه»، بهترین نوع تشکّر از خداوند است. هر کس در هرجا، با هر زبانى، هرگونه ستایشى از هر کمال و زیبایى دارد، در حقیقت سرچشمه‏ى آن را ستایش مى‏کند. البتّه حمد خداوند منافاتى با سپاسگزارى از مخلوق ندارد، به شرط آنکه به امر خداوند و در خط و مسیر او باشد. خداوند، پروردگار همه‏ى آفریده‏هاست. «و هو ربّ کلّ شى‏ء»(22) آنچه در آسمان‏ها و زمین و میان آنهاست، پروردگارشان اوست. «ربّ السّموات والارض و مابینهما»(23) حضرت على‏علیه السلام مى‏فرماید: «من الجمادات والحیوانات»؛ او پروردگار جاندار و بى‏جان است. «له الخلق والامر تبارک‏اللّه ربّ العالمین» هم آفرینش از اوست و هم اداره‏ى آن، و او مربى و پرورش دهنده‏ى همه است.(24) مراد از «عالَمین» یا فقط انسان‏ها هستند، مانند آیه 70 سوره حجر که قوم لوط به حضرت لوط گفتند: «أوَ لم ننهک عن العالمین» آیا ما تو را از ملاقات با مردم نهى نکردیم؟ و یا مراد همه‏ى عوالم هستى است. «عالَم» به معناى مخلوقات و «عالَمین» به معناى تمام مخلوقات نیز استعمال شده است. از این آیه فهمیده مى‏شود که تمام هستى یک پروردگار دارد و آنچه در جاهلیت و در میان بعضى از ملّت‏ها اعتقاد داشتند که براى هر نوع از پدیده‏ها خدایى است و آن را مدبّر و ربّ النّوع آن مى‏پنداشتند، باطل است. 22) انعام، 164. 23) شعراء، 24. 24) تفسیر نورالثقلین. پیام ها 1- همه ستایش‏ها براى اوست. «الحمدللَّه»(25)  2- خداوند در تربیت و رشد هستى اجبارى ندارد. زیرا حمد براى کارهاى غیر اجبارى است. «الحمدللَّه»  3- همه هستى زیباست و تدبیر همه هستى نیکوست. زیرا حمد براى زیبایى و نیکویى است. «الحمدللَّه»  4- دلیل ستایش ما، پروردگارى اوست. «الحمدللَّه ربّ العالمین»  5 - رابطه‏ى خداوند با مخلوقات، رابطه‏ى دائمى و تنگاتنگ است. «ربّ العالمین» (نقاش و بنّا هنر خود را عرضه مى‏کند و مى‏رود، ولى مربّى باید هر لحظه نظارت داشته باشد.)  6- همه‏ى هستى، تحت تربیت خداوند یکتاست. «ربّ العالمین»  7- امکان رشد و تربیت، در همه‏ى موجودات وجود دارد. «ربّ العالمین»  8 - خداوند هم انسان‏ها را با راهنمایى انبیا تربیت مى‏کند، (تربیت تشریعى) و هم جمادات ونباتات وحیوانات را رشد وپرورش مى‏دهد. (تربیت تکوینى) «ربّ العالمین»  9- مؤمنان در آغاز کتاب (قرآن) با نیایش به درگاه خداوند متعال، «الحمدللّه ربّ العالمین» مى‏گویند و در پایان کار در بهشت نیز، همان شعار را مى‏دهند که «آخر دعواهم أن الحمدللّه ربّ العالمین»(26) 25) الف ولام در «الحمد» به معناى تمام حمد و جنس ستایش است. 26) یونس، 10.

نظر  

نوشته شده توسط کارشناسی اقامه نماز و معارف اسلامی-مدیریت آموزش وپرورش شاهین شهر در دوشنبه 89/4/28 ساعت 9:32 صبح موضوع | لینک ثابت